Iris Homeijer in Trouw: "De rek is er wel uit bij de werknemer"
Mensen leven structureel onder te hoge druk, concludeert de gezaghebbende Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) in een advies 'Op de rem!' dat maandag is gepubliceerd. "Ons collectieve mentale welzijn staat onder druk, veroorzaakt door de normalisering van efficiëntie, prestatie en haast", zei psychiater en RVS-lid Floortje Scheepers tegen deze krant.
Dat de nood oploopt zien ze ook bij Arbodiensten ArboNed en HumanCapitalCare. Die berekenden onlangs dat fors meer mensen zich ziek melden met stressklachten. Het verzuim als gevolg van stress is in de afgelopen vijf jaar met 36 procent gegroeid, naar 200.000 personen in de periode juni 2024 tot juli 2025. Eén op de vier mensen die verzuimt, doet dat vanwege stress.
Krapte op de arbeidsmarkt
Het is een complex probleem, zegt Iris Homeijer, bedrijfsarts en directeur medische zaken bij HumanCapitalCare. De voornaamste oorzaak is de krapte op de arbeidsmarkt. Nederland kampt met vergrijzing, zegt ze, dus gaan veel werknemers met pensioen, en er is onvoldoende nieuwe aanwas om de gaten te vullen. Homeijer: "Daardoor moet hetzelfde werk door minder mensen worden gedaan. De rek is er inmiddels wel uit."
En stressklachten zijn, anders dan griep, niet na een weekje voorbij. Volgens de arbodiensten kan de duur van het herstel oplopen tot wel acht maanden.
Vrouwen verzuimen vaker met stressklachten: 31 procent van alle verzuimdagen van vrouwen is stressgerelateerd, tegenover 20 procent bij mannen. In de zorg, waar relatief veel vrouwen werken, is het verzuim het hoogste van alle sectoren, zegt Homeijer.
Mailtjes beantwoorden na werktijd
Eefje Brul van werkgeversvereniging AWVN hoort van werkgevers dat er een toename is van stressgerelateerd verzuim. "Juist als mensen met mentale klachten uitvallen, duurt dat vaak langer. Waar dat precies door komt, is lastig te zeggen." Volgens Brul hebben uitvallers vaak ook een stressvolle privésituatie – ze zijn mantelzorger of hebben financiële problemen.
Werkgevers bieden hulp waar ze kunnen, zegt Brul. Ze hebben een zorgplicht: de wet verplicht ze om te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving. Maar, zegt Brul, leidinggevenden vinden het moeilijk om gesprekken te voeren met de werknemer over een moeilijke privésituatie. Vaak bieden ze in plaats daarvan gesprekken aan met coaches en vertrouwenspersonen. Want langdurige uitval brengt hoge kosten met zich mee. In het uiterste geval, zegt Brul, moet de werkgever twee jaar loon doorbetalen.
Afspraken zijn maatwerk
De arbodiensten zien het 'altijd aan moeten staan' ook als een oorzaak van stress. Ook buiten werktijd moeten werknemers vaak hun telefoon beantwoorden of hun e-mail checken. Brul erkent dat dit extra werkdruk betekent. Volgens haar proberen werkgevers hier flexibel mee om te gaan: de afspraken die ze er met hun personeel over maken zijn maatwerk, omdat de één er meer last van heeft dan de ander.
Ook ziet Brul dat de krapte op de arbeidsmarkt de druk verhoogt. Werkgevers proberen zo snel mogelijk nieuwe mensen aan te nemen indien nodig, zegt ze. Maar soms worden werkzaamheden tijdelijk niet meer uitgevoerd om de druk iets van de ketel te halen.
Misschien is het wel zo, zegt hoogleraar economie aan de Vrije Universiteit Pierre Koning, dat het voor werknemers gemakkelijker is geworden om te erkennen dat ze hun werk niet meer aankunnen, of dat ze mentale problemen hebben. "Vroeger was je bang dat je je baan kwijt zou raken of dat je een promotie zou missen als je je ziek meldde vanwege stress. Er zat een stigma op mentale problemen."
Bron: Trouw.nl