Sta op voor vitaliteit: doorbreek de zitcultuur op de werkvloer
Een uurtje sporten in de avond is helaas geen remedie. Zelfs wie voldoet aan de beweegrichtlijnen loopt risico als het zitten overdag niet regelmatig wordt onderbroken. Zitten op zichzelf is namelijk niet per se slecht: een aantal uur per dag zitten heb je zelfs nodig voor rust en ontspanning, zolang het maar niet aaneengesloten is. Het lichaam heeft beweging nodig, verspreid over de dag. Lang stilzitten verstoort de stofwisseling en verhoogt de kans op diabetes type 2, hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker. Ook het bewegingsapparaat lijdt eronder: langdurig zitten wordt in verband gebracht met lage rugpijn en nek- en schouderklachten.
De werkgever als aanjager van verandering
Gedrag op de werkvloer is niet alleen individueel, maar ook cultureel. Het goede nieuws is: cultuur kun je beïnvloeden. Zo hebben werkgevers de mogelijkheid, en verantwoordelijkheid, om een werkomgeving te creëren waarin zitten niet de standaard is, maar afgewisseld wordt met beweging. Dat vraagt om bewustwording, passende voorzieningen en een duidelijke visie op vitaliteit.
Tegelijkertijd ligt er ook een verantwoordelijkheid bij medewerkers. Een beweegvriendelijke werkomgeving werkt pas echt als medewerkers zelf actief kiezen voor een gezonde werkstijl. Door regelmatig op te staan, beweegmomenten te benutten en elkaar daarin te motiveren, ontstaat een gezamenlijke beweging richting een vitalere werkdag. Vitaliteit is daarmee geen top-down beleid, maar een gedeelde inspanning van iedereen binnen de organisatie.
Dit kun je als werkgever doen
1. Creëer bewustwording
Breng zitgedrag in kaart, bijvoorbeeld via korte surveys, werkplekonderzoeken of het delen van relevante cijfers. Door medewerkers inzicht te geven in hun eigen gedrag, ontstaat ruimte voor verandering.
2. Faciliteer beweegmomenten
Zorg voor laagdrempelige initiatieven die beweging aanmoedigen:
- Staand vergaderen of bellen in ruimtes zonder stoelen
- Wandelmeetings als alternatief voor zittend overleg
- Lunchwandelingen met uitgestippelde routes rondom kantoor
- Challenges, zoals een stappenwedstrijd tussen teams
- Trapgebruik bevorderen in plaats van de lift
Beweging hoeft hierbij niet groots te zijn. Het is met name belangrijk om af te wisselen: zorg dat je goed zit, kort staat en vooral beweegt. Idealiter elk half uur gedurende twee minuten.
3. Richt de werkomgeving slim in
Voorzie werkplekken van zit-stabureaus, overlegplekken met hoge tafels en looproutes die uitnodigen tot beweging. Positioneer printers, koffieautomaten en pantry’s op afstand van werkplekken, zodat medewerkers vaker opstaan.
4. Veranker vitaliteit in beleid
Maak zitgedrag onderdeel van het arbobeleid en duurzame inzetbaarheid. Verwerk het in de onboarding van nieuwe collega’s, leiderschapstrainingen en vitaliteitsgesprekken. Gebruik daarnaast subtiele prikkels – zoals narrowcasting, reminders en posters – om medewerkers te activeren.
5. Benut themamomenten
Elk jaar vindt de Nationale Vitaliteitsweek plaats, dit jaar van 22 t/m 26 september: een uitgelezen kans om zitgedrag op de agenda te zetten. Denk aan een interne campagne met tips, video’s en challenges, of een yogasessie tijdens de lunch om medewerkers letterlijk in beweging te brengen.
Van zitten naar vitaal werken
Vitaliteit op de werkvloer vraagt om samenwerking. Werkgevers spelen een belangrijke rol door beweging te faciliteren en een omgeving te creëren die uitnodigt tot actief gedrag. Tegelijkertijd ligt er ook een verantwoordelijkheid bij medewerkers: door bewust keuzes te maken, regelmatig op te staan en beweging onderdeel te maken van hun werkdag. Zo kunnen we samen de zitcultuur doorbreken en bouwen aan een werkomgeving die bijdraagt aan gezondheid, energie en duurzame inzetbaarheid.